Vũ Quyết Thắng - Giám Đốc Hoàng Việt Travel
Sơn Hải Quan Trung Quốc – Điểm Cực Đông Của Vạn Lý Trường Thành



Sơn Hải Quan Trung Quốc – một trong những cửa ải huyền thoại của Vạn Lý Trường Thành, nổi danh với danh hiệu “Thiên hạ đệ nhất quan”. Đây không chỉ là một pháo đài quân sự vững chãi mà còn là biểu tượng lịch sử quan trọng, nơi chứng kiến những biến cố lớn của các triều đại Trung Hoa. Hãy đồng hành cùng Hoàng Việt Travel, đơn vị chuyên tổ chức các tour du lịch Trung Quốc uy tín, giúp bạn chạm tay vào những kỳ quan vĩ đại của nhân loại.
1. Sơn Hải Quan Trung Quốc ở đâu?
Sơn Hải Quan ở đâu? Sơn Hải Quan tọa lạc tại quận Sơn Hải Quan, thuộc địa phận thành phố Tần Hoàng Đảo, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc. Vị trí của Sơn Hải Quan Trung Quốc rất đặc biệt, khi mà nơi đây nằm giữa vùng núi Yên Sơn trùng điệp phía bắc và biển Bột Hải xanh trong về phía nam, lý giải cho tên gọi hết sức tượng hình của cửa ải: “Sơn Hải Quan” – tức cửa ải núi và biển. Địa thế độc đáo này khiến Sơn Hải Quan từ xa xưa đã trở thành điểm quân sự chiến lược, giúp các triều đại phong kiến Trung Quốc bảo vệ vùng đất phía Đông khỏi những cuộc tấn công của các bộ lạc phương Bắc, đặc biệt là người Khiết Đan, Nữ Chân và sau này là quân Mãn Châu.

Cửa ải Sơn Hải Quan Trung Quốc nằm cách thủ đô Bắc Kinh khoảng 300 km về phía đông, đồng thời là giao điểm quan trọng giữa vùng Hoa Bắc và vùng Đông Bắc Trung Quốc. Đây là nơi hội tụ các tuyến giao thông huyết mạch, trong đó đáng chú ý nhất là tuyến đường cao tốc Kinh Thẩm, kết nối thủ đô Bắc Kinh với thành phố Thẩm Dương. Nhờ vậy, Sơn Hải Quan trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách có niềm đam mê khám phá các công trình cổ kính, lịch sử văn hóa lâu đời và thiên nhiên hùng vĩ đặc sắc của Trung Quốc.
2. Đi Sơn Hải Quan vào thời điểm nào?
Thời điểm lý tưởng để tham quan Sơn Hải Quan là vào đầu hè (tháng 4 đến tháng 5) và mùa thu (tháng 9 đến tháng 11). Trong khoảng thời gian này, khí hậu tại khu vực này mát mẻ, dễ chịu, trời quang đãng, ít mưa, rất thuận lợi cho các hoạt động tham quan và khám phá ngoài trời.

Vào mùa xuân, cảnh sắc tại Sơn Hải Quan Trung Quốc trở nên tươi mới với cây cối đâm chồi nảy lộc, hoa lá khoe sắc, tạo nên một bức tranh thiên nhiên sống động. Mùa thu lại mang đến vẻ đẹp lãng mạn với lá vàng rực rỡ, không khí trong lành, mát mẻ, rất thích hợp cho những ai yêu thích chụp ảnh và tận hưởng không gian yên bình.
3. Phương tiện di chuyển đến Sơn Hải Quan
Để đến Sơn Hải Quan Trung Quốc, du khách có thể lựa chọn nhiều phương tiện di chuyển khác nhau tùy thuộc vào điểm xuất phát và sở thích cá nhân.
- Từ Việt Nam đến Bắc Kinh: Du khách có thể bay từ Hà Nội hoặc Thành phố Hồ Chí Minh đến Bắc Kinh bằng các hãng hàng không như Vietnam Airlines, China Airlines, China Southern Airlines. Giá vé dao động từ 2.000.000 VNĐ đến 9.000.000 VNĐ mỗi chiều, tùy thuộc vào thời điểm và hãng bay.
- Từ Bắc Kinh đến Sơn Hải Quan: Từ Bắc Kinh, du khách có thể di chuyển đến Sơn Hải Quan bằng tàu hỏa hoặc xe buýt. Các chuyến tàu từ ga Bắc Kinh đến ga Sơn Hải Quan hoạt động thường xuyên với thời gian di chuyển khoảng 2-3 giờ. Ngoài ra, có thể sử dụng dịch vụ xe buýt liên tỉnh hoặc thuê xe ô tô để di chuyển, tùy thuộc vào nhu cầu và ngân sách của du khách.
4. Lịch sử xây dựng Sơn Hải Quan Trung Quốc
Sơn Hải Quan Trung Quốc được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1381, dưới triều đại nhà Minh, theo lệnh của danh tướng Từ Đạt, một trong những công thần khai quốc của Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương. Đây là giai đoạn nhà Minh tập trung củng cố biên giới phía bắc, nhằm bảo vệ vùng trung nguyên trước sự xâm lược của các bộ tộc du mục như Mông Cổ và sau này là Mãn Châu.

Thời điểm đó, Sơn Hải Quan đóng vai trò như một tuyến phòng thủ trọng yếu, chốt chặn lối đi giữa vùng Đông Bắc Trung Quốc (Mãn Châu) và khu vực đồng bằng Hoa Bắc. Cửa ải này không chỉ là ranh giới quân sự quan trọng mà còn là cửa ngõ giao thương giữa Trung Quốc với các dân tộc phương Bắc. Chính vì vậy, ngay từ khi khởi công, Sơn Hải Quan Trung Quốc đã được xây dựng hết sức kiên cố với hệ thống tường thành dày, hào sâu và cổng thành vững chắc.
Các giai đoạn phát triển của Sơn Hải Quan:
Trong suốt lịch sử tồn tại, Sơn Hải Quan Vạn Lý Trường Thành không ngừng được trùng tu và củng cố. Vào thời kỳ nhà Minh và nhà Thanh, công trình này đã trải qua nhiều lần mở rộng, gia cố thêm các tường thành và cổng thành nhằm tăng cường khả năng phòng thủ. Một số dấu mốc quan trọng trong lịch sử của cửa ải này có thể kể đến như:
- Thế kỷ 16: Minh Thần Tông (Hoàng đế Vạn Lịch) chỉ đạo gia cố Sơn Hải Quan, biến nơi đây thành một trong những tuyến phòng thủ chính chống lại quân Mãn Châu.
- Năm 1644: Sự kiện lịch sử quan trọng nhất gắn liền với Sơn Hải Quan Trung Quốc là khi tướng Ngô Tam Quế mở cửa ải cho quân Mãn Châu tiến vào Trung Nguyên, dẫn đến sự sụp đổ của nhà Minh và sự thành lập của triều đại nhà Thanh. Đây được xem là một bước ngoặt lớn trong lịch sử Trung Quốc, và Sơn Hải Quan chính là nơi diễn ra quyết định mang tính lịch sử này.
- Thời kỳ nhà Thanh: Sau khi thống nhất Trung Quốc, triều đình nhà Thanh vẫn tiếp tục sử dụng Sơn Hải Quan như một vị trí quân sự quan trọng, nhưng trọng tâm phòng thủ không còn như trước do sự ổn định của chính quyền.
5. Khám phá kiến trúc Sơn Hải Quan
Nằm trong hệ thống Vạn Lý Trường Thành, Sơn Hải Quan Trung Quốc được xây dựng với quy mô lớn, bố cục chặt chẽ, phản ánh tư duy quân sự và nghệ thuật xây dựng bậc thầy của người xưa.

5.1. Bố cục tổng thể của Sơn Hải Quan
Toàn bộ quần thể Sơn Hải Quan có kết cấu kiên cố với nhiều lớp phòng thủ liên hoàn. Các thành phần chính của cửa ải bao gồm:
- Cổng thành chính: Đây là điểm nhấn quan trọng nhất của Sơn Hải Quan, còn được gọi là “Thiên Hạ Đệ Nhất Quan”. Cổng thành này có kiến trúc hùng vĩ với mái vòm cao, tường thành dày và các chốt phòng thủ kiên cố. Trên cổng thành có đặt một tấm biển lớn khắc bốn chữ “Thiên Hạ Đệ Nhất Quan” do đại thần Tiêu Khắc, người đời Minh, viết.
- Tường thành: Được xây dựng với độ cao khoảng 14 mét, bề dày lên đến 7 mét, giúp Sơn Hải Quan Trung Quốc có thể chống lại sự công phá của các loại vũ khí thời bấy giờ. Thành được xây bằng gạch lớn kết hợp với đá, tạo độ bền vững trước những cuộc tấn công từ bên ngoài.
- Tháp canh: Dọc theo tường thành là các tháp canh cao, được bố trí hợp lý để quan sát và bảo vệ khu vực xung quanh. Từ đây, quân lính có thể theo dõi nhất cử nhất động của đối phương và nhanh chóng triển khai phòng thủ khi cần thiết.
- Hào nước bảo vệ: Phía trước Sơn Hải Quan có hệ thống hào nước sâu, giúp tăng cường khả năng phòng thủ, ngăn chặn kỵ binh hoặc quân địch tiếp cận tường thành một cách dễ dàng.
5.2. Những điểm nhấn kiến trúc độc đáo
Một trong những điểm đặc biệt nhất của Sơn Hải Quan Trung Quốc chính là vị trí mà nó tiếp giáp với biển Bột Hải. Không giống như những cửa ải khác nằm sâu trong đất liền, Sơn Hải Quan có một phần kéo dài ra biển, tạo nên khung cảnh độc đáo mà người dân địa phương gọi là “Trường Thành nhập hải” – tức Vạn Lý Trường Thành vươn mình ra biển.

Đây là hình ảnh mang tính biểu tượng của Sơn Hải Quan, cũng là một trong những địa điểm được du khách yêu thích nhất khi đến tham quan. Sơn Hải Quan còn có nhiều công trình kiến trúc phụ trợ như đền thờ, chùa chiền, bảo tàng lịch sử, giúp khách tham quan hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của công trình này.
5.3. Kiến trúc và nghệ thuật trang trí
Mặc dù là một công trình quân sự, Sơn Hải Quan Trung Quốc vẫn mang những nét đẹp nghệ thuật đặc trưng của kiến trúc cổ Trung Quốc. Các cổng thành, mái vòm và lan can đều được trang trí bằng những hoa văn tinh xảo, phản ánh phong cách xây dựng của thời nhà Minh. Đặc biệt, các cột đá lớn ở cổng thành có chạm khắc các họa tiết rồng, phượng, biểu tượng cho quyền lực và sự trường tồn của vương triều phong kiến.
Sơn Hải Quan Trung Quốc không chỉ là một di tích lịch sử quan trọng mà còn là kiệt tác kiến trúc phản ánh tài hoa của người xưa. Với vị trí chiến lược độc đáo, nơi đây đã chứng kiến những trận chiến lịch sử, sự đổi thay của các vương triều và vẫn hiên ngang sừng sững qua bao thế kỷ. Nếu bạn muốn tận mắt chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ của Sơn Hải Quan, Hoàng Việt Travel sẽ là người bạn đồng hành đáng tin cậy, mang đến cho bạn những chuyến đi tuyệt vời, khám phá tinh hoa văn hóa phương Đông.